Xuân, vui với Hoà thượng Bố Đại

| Thứ Năm, 22:15 16-01-2020

| Lượt xem: 5716

"Đời nhà Lương (thế kỷ thứ VI Tây lịch), có Hòa thượng Bố Đại (bao vải, bao bố), thân hình mập mạp, trán vồ, bụng tròn. Đi đâu cũng quảy một cái bao bố treo trên cây gậy thiền, gặp gì xin nấy, đều bỏ vào bao bố, bất kể còn tốt hay hư thối. Người đương thời gọi Sư là Hòa thượng Bố Đại Trường Đinh Tử”.

Mục lục

Cái bao bố này, Sư dùng để chứa tất cả thứ, tượng trưng cho tâm, Tánh Không, kho tàng Như Lai (Như Lai tạng). Như lời trong bài kệ của Sư:
“Khi cư sĩ Trần hỏi Sư có pháp hiệu gì hay không, Sư liền đáp:

Ta có một bao vải
Rỗng rang không quái ngại
Mở ra, khắp mười phương
Thâu vào, Quán Tự Tại”.

“Có lần Sư vỗ vai một ông Tăng, vị này quay đầu lại. Sư nói: ‘Cho ta một đồng tiền’. Tăng nói: “Nói được đạo lý thì cho một đồng tiền”. Sư bỏ bao bố xuống, khoanh tay, đứng yên”.

“Sư đứng ở đầu đường, có ông Tăng hỏi: ‘Hòa thượng đứng đây làm gì?’. Sư nói: ‘Đợi một người’. Tăng nói: ‘Đến rồi! Đến rồi!’. Sư nói: ‘Ông không phải là người ấy!’. Tăng hỏi: ‘Thế nào là người ấy?’. Sư nói: ‘Cho ta một đồng tiền’”.

Gặp ai cũng xin một đồng tiền, không hai, không ba. Thật ra, một đồng tiền sư xin thì gồm cả trời đất, muôn sự, chúng sanh... đều ở trong ấy. Đây là cái một mà là tất cả, cái Nhất Chân pháp giới của tất cả thánh phàm. Theo lời Sư, thực tại là một, không có sự khác nhau: “Ngọc tâm vô giá vốn viên tịnh. Tâm vương vốn tự bặt đa thù. Phàm là khác tướng giả danh suông.” Một đồng tiền này là cái đầu tiên và cuối cùng của con đường Phật giáo.

“Hòa thượng Bạch Lộc hỏi: ‘Thế nào là Bao Bố?’, Sư liền bỏ bao bố xuống đất, khoanh tay mà đứng. Lại hỏi: ‘Thế nào là hạ sự của Bao Bố?’, Sư vác bao bố lên mà đi thẳng.

Hòa thượng Bảo Phước hỏi: ‘Thế nào là đại ý Phật pháp?’, Sư bỏ bao bố xuống đứng yên. Bảo Phước lại hỏi: ‘Chỉ có cái đó hay còn hướng thượng sự?’, Sư vác bao bố lên đi thẳng”.

Hỏi về bao bố hay đại ý của Phật pháp, Sư bỏ bao bố xuống, khoanh tay đứng yên. Thực tại đầu tiên và cuối cùng là Vô học, không tu không chứng, không thiền định, Vô công dụng hạnh; hay nói theo Sư trong bài kệ ở sau là “không chỗ làm, vô học địa”. Đây là chỗ không làm gì, không thể làm gì vì “chẳng sanh chẳng diệt, chẳng dơ chẳng sạch, chẳng tăng chẳng giảm” (Tâm kinh Bát-nhã).

Ở đây chúng ta trích một đoạn từ một Tantra căn bản của Đại Toàn Thiện (Dzogchen) Kunjed Gyalpo (The Supreme Source, Nguồn Tối Thượng) để rõ hơn sự đồng nguồn của mọi tông phái như thế nào:

Chúng ta cần vất bỏ mọi trò chơi trẻ con
trói buộc và làm mệt mỏi của thân ngữ tâm;
và nằm duỗi trong không hành động không thể nghĩ bàn
trong tạng nguyên sơ không tạo tác, hiện thực của Tánh Không,
nơi sự toàn thiện tự nhiên của thực tại hiện hữu thảnh thơi,
hãy nhìn thẳng vào tánh Nhất Như không tạo tác của mỗi kinh nghiệm
và mọi phản ứng có điều kiện của chúng ta tan biến trong buông xả đích thực.

Khi hỏi về hạ sự (sự dưới đó) và hướng thượng sự (sự hướng lên trên đó), Sư điềm nhiên vác bao vải mà đi. Việc dưới cũng là bao bố, việc trên cũng là bao bố. Và bỏ bao bố xuống khoanh tay không làm gì hay vác bao bố lên mà đi là như nhau. Động và bất động, không làm và làm, cả hai đều tự do giải thoát như nhau. Sư có bài tụng:

Chỉ tâm tâm này, tâm là Phật
Mười phương thế giới tối linh vật
Dọc ngang diệu dụng quý bao nhiêu
Tất cả không bằng tâm chân thật.
Thản nhiên tự tại không chỗ làm
Nhàn nhàn rốt ráo trẻ không nhà
Nếu thấy trước mắt chân đại đạo
Mảy bụi cũng không, thật diệu kỳ.
Muôn pháp đâu khác tâm, đâu khác
Nhọc gì tìm lại nghĩa trong kinh
Tâm vương vốn tự bặt đa thù
Người trí rõ ràng vô học địa.
Chẳng phàm chẳng thánh là như vậy
Chẳng gượng phân biệt thánh phàm riêng
Ngọc tâm vô giá vốn viên tịnh
Phàm là khác tướng giả danh suông.
Người hay hoằng đạo, đạo phân minh
Vô lượng thanh cao gọi đạo tình
Cầm gậy bước trên đường quê cũ
Chớ lo xứ xứ chẳng nghe thanh.

Ở đây chúng ta chỉ nói đến một ít phong cách của Sư. “Xuất gia nhi”, đứa trẻ ra khỏi nhà, đứa trẻ không nhà và nhàn nhã dạo chơi. Đây là một người già như lịch sử con người và trái đất, đồng thời là một trẻ nhỏ chơi đùa với lịch sử và thế giới. Hình ảnh người ta vẽ về ngài nói lên điều ấy: Một lão già ngồi cười, mặc cho sáu đứa bé (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) chọc phá, ngoáy tai, rờ đầu...

Trần gian này là nơi bất trắc, xa lạ, thậm chí thù địch với đa số loài người. Vậy mà Sư dạo chơi nơi ấy, khắp nơi khắp chốn và thấy đây là “đường quê cũ” của mình. Bước trên những con đường của trần gian cũng là bước trên đường của quê cũ. Con đường ấy thênh thang, không mục đích, như một đám mây.

Bài kệ của Sư:

Một bát cơm ngàn nhà
Cô thân muôn dặm xa
Mắt xanh người ít thấy
Mây trắng hỏi đường qua.

“Một bát cơm ngàn nhà”: lòng từ bi gieo duyên với khắp cả. “Cô thân muôn dặm xa”: dạo chơi muôn dặm, nhưng chẳng dính dáng với chỗ nào, với ai, với vật gì, “cô thân”. Và đi mà chẳng cần đi đâu, chẳng định hướng, không mục đích, nên hỏi một đám mây trắng giữa trời, chẳng đông, tây, nam, bắc, “mây trắng hỏi đường qua”.

Con người ông già-trẻ con ấy là người tự do, từ bi với tất cả mà chẳng trụ vào đâu cả.

Bài kệ cuối cùng của ngài:

Di-lặc chân Di-lặc
Phân thân trăm ngàn ức
Thường thường chỉ cho người
Mà người chẳng chịu biết.

Chắc là suốt đời chẳng bao giờ chúng ta gặp một người quảy một bao bố trên cây gậy, vỗ vai chúng ta mà nói: Cho ta một đồng tiền.

Nhưng trên con đường mỗi ngày của cuộc đời mỗi người, chúng ta gặp nhiều người, nhiều sự vật, cây cối, cột điện, xe cộ... có phải mỗi mỗi đều đang nói với chúng ta: Cho ta một đồng tiền.

Chẳng phải câu nói của Sư vẫn luôn luôn “phân thân trăm ngàn ức” đấy sao?

Theo Văn hoá Phật giáo số 265-266 ngày 15-01-2017

Facebook Tweet Google Print

>>

Xuân, vui với Hoà thượng Bố Đại

Đại tạng kinh Việt Nam

Đại Tạng Kinh Việt Nam

Thông báo